Yeniyetmə və gənclərdə piylənmənin fəsadları-AÇIQLAMA

Qərb mətbəxinin, "fast-food" restoranların müasir həyatımızda geniş yer alması Azərbaycana xas olmayan bir çox problemlərin inkişafı ilə müşayiət olunur. Hazırda uşaq və gənclər arasında artıq çəki və piylənmə hallarına daha çox rast gəlinir. Bəzi təhlillərə görə, Sovetlər dönəmi ilə müqayisədə artıq çəki və piylənmə hallarının son zamanlar yayılması təxminən iki dəfə artıb.

Müasir həyatda uşaq və yeniyetmələr yüksək kaloriyə malik yağlı qida növləri ilə əhatə olunub. Orqanizmin bu qida növləri ilə əldə etdiyi kalorini fiziki aktivliklə yandırmaq çətinlik törədir.

Belə qida növlərindən geniş istifadəyə səbəb yüksək yağ tərkibli qidaların nisbətən ucuz və dadlı olmasıdır. Bundan əlavə uşaq və yeniyetmələrin məktəb həyatı və müasir informasiya tex

Piylənmə və artıq çəkini insanın şəxsi keyfiyyətləri, iradəsinin zəifliyi ilə əlaqələndirmək düzgün deyil. Xüsusilə də, ətraf mühitin, o cümlədən, rəngarəng reklamların, sosial şəbəkələrin, filmlərin təsirinə asanlıqla məruz qalan uşaq və yeniyetmələr sanki "hipnoz" altına düşmüş olurlar. Bir çox ölkələrdə aparılmış tədqiqatlar göstərib ki, müasir ətraf mühit uşaq və yeniyetmələrin kök olmasının şərtlərindəndir

Mövzu ilə bağlı BiG.AZ-a açıqlama verən sağlam qida təbliğatçısı Asim Vəliyev bildirib ki, uşaqlarda həddən artıq piylənmə (uşaq obezliyi) bu gün bütün dünyada geniş yayılmış sağlamlıq problemlərindəndir:

"Piylənmənin səbəbləri əsasən genetik, ətraf mühit, qidalanma vərdişləri və fiziki aktivliklə əlaqədardır. Yüksək kalorili, qida dəyəri aşağı olan, xüsusilə şəkər və yağ tərkibi yüksək qidaların qəbul edilməsi piylənmənin əsas səbəblərindən biridir. Sürətli yemək vərdişləri, hazır qida (fast-food) və qazlı içkilər də bu problemə səbəb olur. Müasir texnologiyaların geniş yayılması ilə uşaqlar daha çox oturaq həyat tərzi keçirirlər. Telefon, kompüter oyunları və televiziya qarşısında uzun müddət vaxt keçirmək fiziki aktivliyin azalmasına səbəb olur.
Genetik faktorlar da piylənməyə təsir edir. Valideynlərindən biri və ya hər ikisi piylənmə problemi yaşayan uşaqlar bu riski daha çox daşıyır.

Stress və emosional problemlər uşaqlarda qeyri-sağlam qidalanma vərdişlərinə səbəb ola bilir. Stress və ya narahatlıq zamanı çox yemək piylənmənin artmasına səbəb ola bilir.
Uşaqlıqda yaranan piylənmə gələcəkdə bir çox ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilir. Artıq çəki uşaqlarda insulin müqavimətini artırır, şəkərli diabetin yaranmasına gətirib çıxarır. Piylənmə qan təzyiqinin artmasına və digər ürək-damar xəstəliklərinə səbəb ola bilir. Bu xəstəliklər isə gənc yaşlarda infarkt və insult riskini artırır. Həddindən artıq çəki uşaqlarda sümük və oynaq problemlərinə, xüsusilə dizlərdə ağrılara səbəb olur. Bu, gələcəkdə ortopedik problemlərə və fiziki məhdudiyyətlərə səbəb ola bilir. Piylənmə uşaqlarda özgüvən azlığı, sosial təcrid və depressiya kimi psixoloji fəsadlara gətirib çıxara bilir. Bu cür hallar uşağın həm akademik, həm də şəxsi həyatına mənfi təsir göstərir.
Ümumiyyətlə uşaqlarda piylənmə sağlamlıq baxımından ciddi təhlükələr yaradır və erkən müdaxilə vacibdir. Sağlam qidalanma və aktiv həyat tərzi bu problemin həlli üçün vacib rol oynayır".