Daxil ol
26
августа
2019
03:04
Bu 7 dərmanın qəbulunda səvhlərə yol verirsiz – Dərmanlar haqqında hər şey
Dərman qəbulunda səhvə yol verməmək üçün tibbi təhsilə ehtiyac yoxdur, xəstənin bir qədər həyat təcrübəsinin, həkimi dinləmək qabiliyyətinin, dərmanın instruksiyasını oxumaq istəyinin olması yetərlidir.
Çox insanlar resept-resept dərman alsalar da, onun qəbulunda yol verdikləri ciddi səhvlər dərmanın, müalicənin təsirini heçə endirir. Bəzi insanlar isə zaman-zaman o qədər maariflənirlər ki, dərmanlar üzrə ekspertə çevrilirlər.
BiG.AZ medicina-ya istinadən insanların qəbulu zamanı daha çox yanlışlıqlara yol verdiyi və həkimlərin etiraz etdiyi 7 məqamı diqqətinizə çatdırır. Bu fikirlər elmi tədqiqatlara əsaslanıb. Hansı ki, bəzilərini heç dərmanı təyin edən həkimlər də bilmir. Amma xəstənin bilməsi onun sağlamlığı üçün vacibdir.
1. Antibiotiklər
Qarın ağrısı, burun axması, qrip, virus zamanı çox adam antibiotikin köməyinə qaçır. Elə həmişə qəbul etdiyi, nə vaxtsa həkimin yazdığı və ya aptekdə çox satılan tableti, iynəni alır.
Həkimlər deyir, alimlər xəbərdarlıq edib, bir daha deyirik ki, belə hallar üçün antibiotik müalicə aparılmır. Ümumiyyətlə soyuqlama, qrip və qızdırma zamanı antibiotik kömək etmir. Antibiotiklər bakterial infeksiyalar üçün icad olunub. Düzgün olmayan və boşuna antibiotik qəbulu sizə xeyirdən çox zərər verəcək.
Necə qəbul etməli: Sxemə ciddi əməl etməklə. Əgər həkim aydın yazmayıbsa təlimatını oxuyun. Əgər sutkada 3 dəfə yazılıbsa, o zaman hər 8 saatdan bir qəbul etməlisiz.. Birini qəbul edib, digərini 3-4 və ya 10 saatdan sonra yox. Dərmanlar arasındakı fasilə eyni olmalıdır.
1 gün unutmaq olmaz. Əgər 5 gün yazılıbsa, 5 gün də sona kimi qəbul etməlisiz. Yaxşılaşan kimi kəsmək olmaz.
İl ərzində elə hər burnu axanda antibiotik qəbul edən xəstədə antibiotik rezisdentliyi yaranır, yəni onun bakteriyaları artıq bütün antibiotikləri tanıyır və onlara qarşı dözümlü olur. Növbəti dəfə eyni dərman effekt vermir və gələcəkdə həmin xəstəni ağır infeksiya zamanı müalicə etmək çətinləşir. Məsələn, pnevmoniya, vərən, sepsis, qonoreya, meningit olarsa, antibiotikrezisdentlik xəstənin sonu ola bilər.
2.Qızdırma salan dərmanlar
Hər evdə var, lakin hər zökəm, qripda o lazım olmur. Alimlər artıq deməkdən yorulub ki, qızdırma orqanizmin normal reaksiyasıdır. Qızdırmanı normal keçirməyə öyrəşin. Qızdırma olmasa infeksiyalar orqanizmimizi məhv edər. Qızdırmasalıcı yalnız hərarət 39-a çatanda qəbul edilməlidir.
Qızdırma salan dərmanı təlimatına uyğun dozada qəbul etmək lazımdır. Əgər dərman qəbul edib, 1 saata qızdırma düşmürsə, yenidən başqa dərman və ya eynisini atmaq olmaz.
Eləcə də bu dərmanlarla digər dərmanları qarışdırmaq olmaz. Qızdırma dərmanını atdıqdan sonrakı 3 saatda digər dərmanlar qəbul edilməməlidir.
3.Öskürək əleyhinə dərmanlar
Bu dərmanlar quru və yaş öskürək üçün ayrı-ayrı olur. Aptekə girib mənə öskürək dərmanı verin deməklə iş bitmir. Əgər sizdə quru öskürək olsa, aptekdən də yaş öskürək dərmanı alsaz, xəstəliyi daha da şiddətləndirə bilərsiz. Bui dərmanlar bəlğəmi ciyərlərdə qurudar və ağciyərlərin iltihabına səbəb ola bilər.
Əgər öskürək bəlğəmlidirsə, o zaman mukolitiklər (bəlğəmgətiricilər) qəbul edilməlidir. Bu dərmanlar bəlğəmi, seliyi yumşaldıb, maye halına salıb, tez xaric edəcək.
Öskürəyi olan insan dərmanla yanaşı bol maye qəbul etməlidir. Əgər öskürəyə səbəb bakteriyalardısa, o zaman həkim antibiotik yazmalıdır.
Öskürəyi tez kəsmək üçün 1 saatdan bir öskürək dərmanı, siropu içmək qadağandır. Onları gündə maksimum 4-5 dəfə qəbul edə bilərsiz və aradakı fasilə ən azı 2 saat olmalıdır.
4.Burun damcıları
Burun tutulmasında təyin olunan dərmanları həkimlər 7 gündən artıq qəbulunu məsləhət görmür. Çünki bunlar hormonal dərmanlardır. Amma xəstə burnun açıldğını görüb, bu damcılardan narkotikdəki kimi asılı olur. Bir müddət sonra isə heç o da kömək etmir.
Bir çoxları isə xroniki burun tutulmasını allergiya ilə səhv salır, halbuki bu rinitdir.
Burun tutulursa, selikli qişası şişirsə, səbəb tapılmalı, müalicə olunmalısız. Burun genişləndirən damcılar müalicə vasitəsi deyil. Xüsusən azyaşlı uşaqlara bu damcıların tətbiqi yolverilməzdir.
5.Təzyiq salan dərmanlar
Arterial təzyiq dərmanlarını təəssüf ki, reseptsiz satırlar. Amma bu o demək deyil ki, siz tanışlarınızın məsləhəti ilə təztiq dərmanı seçməlisiz. Təzyiqin səbəbi, hədəf orqanı bəlli olandan sonra xəstənin yaşı, yanaşı xəstəlikləri nəzərə alınaraq dərman və doza seçilir. Hətta ən təcrübəli həkim də əvvəlcə ideal sxemi tuta bilmir, ona görə 1-2 ay qəbuldan sonra nəzarət və korreksiya lazımdır. Təzyiq dərmanı elə təzyiqi hər yüksələnə yazılmır.
Təzyiq dərmanı təyin olunubsa, hər gün, eyni vaxtda qəbul edilməlidir. Doza əvvəlcə azdan başlanılır.
6.Qarın işlədicilər
Qəbizlikdə işlədici dərmanları həm də arıqlamaq istəyənlər qəbul edir. Bu isə həmin insanın zərərinədir: bağırsaqlarda qida mənimsənilməmiş qidalı maddələr dərmanla yuyulub gedir, orqanizm elektrolit itirir və susuzlaşır. Bu da ürək, bötrək, əsəb sistemində problemlər yaradır.
Hər gün qarın işlədici dərman qəbul edənlərdə bağırsaqda alışqanlıq yaradır, tənbəl bağırsaq sindromu olur və xəstə artıq dərman olmadan yaşaya bilmir. Bu xəstələrdə bağırsaq infeksiyaları artır, qaraciyərin işi pozulur, hətta gələcəkdə yoğun və duz bağırsaq xərçəngi riski artır. Eləcə də qəbizlik üçün şamlar, siroplar.
Bunları həkim mülaicə ərəfəsində xəstəyə müvəqqəti kömək üçün yaza bilər. Hər gün yox, həftədə 1-2 dəfə istifadə etmək olar.
Hər yemək qəbulundan sonra atmaq olmaz.
6 aydan çox işlədici dərmanlardan istifadə artıq onlardan asılılıq yaradır, xəstə tez-tez dərmanı dəyişməli olur, çünki əvvəlki dərmanın təsiri artıq olmur.
7.Ağrıkəsicilər
Aspirin, ibuprofen, parasetamol, analgin, nimesil və digər nesteroid qrupuna aid müasir preparatlar qısamüddətli, simptomatik təsirdir. Müalicə etmir.
Əgər sizin əzələniz, siniriniz, başınız, mədəniz hər gün, ya həftədə 2-3 dəfə ağrıyırsa, bu dərmanlara qaçmaq olmaz. Həkimə gedib, səbəbi tapıb, onun müalicəsini etməlisiz. Yox əgər ayda 1 dəfə, 2 dəfə ağrı olursa, ağrıkəsici qəbul etmək olar.
Ağrıkəsicilər boş, ac mədəyə qəbul olunmamalıdır, bol su ilə içilməlidir.
Bir dərman kömək etmədikdə, 1 saat sonra digərini atmaq olmaz. Dərman dozası azdan başlamalıdır. Və aralarındakı fasilə azı 4 saat olmalıdır. Bir dərman təsir etdisə, ağrını maksimum 4-5 saat kəsəcək.
Çox ağrıkəsici qəbul etdikdə, mədə-bağırsağın selikli qişası zədələnir.
Qarın, appendisit, yırtıq ağrılarında ağrıkəsici atmayın, bu həkimə diaqnoz qoymağa mane olacaq və müdaxiləyə gecikəcəksiz. Eləcə də qadınlar yumurtalıq və ginekoloji ağrılarda dərmanlar qəbul etməsin. Yalnız müayinədən sonra qəbul edilə bilər.
Çox insanlar resept-resept dərman alsalar da, onun qəbulunda yol verdikləri ciddi səhvlər dərmanın, müalicənin təsirini heçə endirir. Bəzi insanlar isə zaman-zaman o qədər maariflənirlər ki, dərmanlar üzrə ekspertə çevrilirlər.
BiG.AZ medicina-ya istinadən insanların qəbulu zamanı daha çox yanlışlıqlara yol verdiyi və həkimlərin etiraz etdiyi 7 məqamı diqqətinizə çatdırır. Bu fikirlər elmi tədqiqatlara əsaslanıb. Hansı ki, bəzilərini heç dərmanı təyin edən həkimlər də bilmir. Amma xəstənin bilməsi onun sağlamlığı üçün vacibdir.
1. Antibiotiklər
Qarın ağrısı, burun axması, qrip, virus zamanı çox adam antibiotikin köməyinə qaçır. Elə həmişə qəbul etdiyi, nə vaxtsa həkimin yazdığı və ya aptekdə çox satılan tableti, iynəni alır.
Həkimlər deyir, alimlər xəbərdarlıq edib, bir daha deyirik ki, belə hallar üçün antibiotik müalicə aparılmır. Ümumiyyətlə soyuqlama, qrip və qızdırma zamanı antibiotik kömək etmir. Antibiotiklər bakterial infeksiyalar üçün icad olunub. Düzgün olmayan və boşuna antibiotik qəbulu sizə xeyirdən çox zərər verəcək.
Necə qəbul etməli: Sxemə ciddi əməl etməklə. Əgər həkim aydın yazmayıbsa təlimatını oxuyun. Əgər sutkada 3 dəfə yazılıbsa, o zaman hər 8 saatdan bir qəbul etməlisiz.. Birini qəbul edib, digərini 3-4 və ya 10 saatdan sonra yox. Dərmanlar arasındakı fasilə eyni olmalıdır.
1 gün unutmaq olmaz. Əgər 5 gün yazılıbsa, 5 gün də sona kimi qəbul etməlisiz. Yaxşılaşan kimi kəsmək olmaz.
İl ərzində elə hər burnu axanda antibiotik qəbul edən xəstədə antibiotik rezisdentliyi yaranır, yəni onun bakteriyaları artıq bütün antibiotikləri tanıyır və onlara qarşı dözümlü olur. Növbəti dəfə eyni dərman effekt vermir və gələcəkdə həmin xəstəni ağır infeksiya zamanı müalicə etmək çətinləşir. Məsələn, pnevmoniya, vərən, sepsis, qonoreya, meningit olarsa, antibiotikrezisdentlik xəstənin sonu ola bilər.
2.Qızdırma salan dərmanlar
Hər evdə var, lakin hər zökəm, qripda o lazım olmur. Alimlər artıq deməkdən yorulub ki, qızdırma orqanizmin normal reaksiyasıdır. Qızdırmanı normal keçirməyə öyrəşin. Qızdırma olmasa infeksiyalar orqanizmimizi məhv edər. Qızdırmasalıcı yalnız hərarət 39-a çatanda qəbul edilməlidir.
Qızdırma salan dərmanı təlimatına uyğun dozada qəbul etmək lazımdır. Əgər dərman qəbul edib, 1 saata qızdırma düşmürsə, yenidən başqa dərman və ya eynisini atmaq olmaz.
Eləcə də bu dərmanlarla digər dərmanları qarışdırmaq olmaz. Qızdırma dərmanını atdıqdan sonrakı 3 saatda digər dərmanlar qəbul edilməməlidir.
3.Öskürək əleyhinə dərmanlar
Bu dərmanlar quru və yaş öskürək üçün ayrı-ayrı olur. Aptekə girib mənə öskürək dərmanı verin deməklə iş bitmir. Əgər sizdə quru öskürək olsa, aptekdən də yaş öskürək dərmanı alsaz, xəstəliyi daha da şiddətləndirə bilərsiz. Bui dərmanlar bəlğəmi ciyərlərdə qurudar və ağciyərlərin iltihabına səbəb ola bilər.
Əgər öskürək bəlğəmlidirsə, o zaman mukolitiklər (bəlğəmgətiricilər) qəbul edilməlidir. Bu dərmanlar bəlğəmi, seliyi yumşaldıb, maye halına salıb, tez xaric edəcək.
Öskürəyi olan insan dərmanla yanaşı bol maye qəbul etməlidir. Əgər öskürəyə səbəb bakteriyalardısa, o zaman həkim antibiotik yazmalıdır.
Öskürəyi tez kəsmək üçün 1 saatdan bir öskürək dərmanı, siropu içmək qadağandır. Onları gündə maksimum 4-5 dəfə qəbul edə bilərsiz və aradakı fasilə ən azı 2 saat olmalıdır.
4.Burun damcıları
Burun tutulmasında təyin olunan dərmanları həkimlər 7 gündən artıq qəbulunu məsləhət görmür. Çünki bunlar hormonal dərmanlardır. Amma xəstə burnun açıldğını görüb, bu damcılardan narkotikdəki kimi asılı olur. Bir müddət sonra isə heç o da kömək etmir.
Bir çoxları isə xroniki burun tutulmasını allergiya ilə səhv salır, halbuki bu rinitdir.
Burun tutulursa, selikli qişası şişirsə, səbəb tapılmalı, müalicə olunmalısız. Burun genişləndirən damcılar müalicə vasitəsi deyil. Xüsusən azyaşlı uşaqlara bu damcıların tətbiqi yolverilməzdir.
5.Təzyiq salan dərmanlar
Arterial təzyiq dərmanlarını təəssüf ki, reseptsiz satırlar. Amma bu o demək deyil ki, siz tanışlarınızın məsləhəti ilə təztiq dərmanı seçməlisiz. Təzyiqin səbəbi, hədəf orqanı bəlli olandan sonra xəstənin yaşı, yanaşı xəstəlikləri nəzərə alınaraq dərman və doza seçilir. Hətta ən təcrübəli həkim də əvvəlcə ideal sxemi tuta bilmir, ona görə 1-2 ay qəbuldan sonra nəzarət və korreksiya lazımdır. Təzyiq dərmanı elə təzyiqi hər yüksələnə yazılmır.
Təzyiq dərmanı təyin olunubsa, hər gün, eyni vaxtda qəbul edilməlidir. Doza əvvəlcə azdan başlanılır.
6.Qarın işlədicilər
Qəbizlikdə işlədici dərmanları həm də arıqlamaq istəyənlər qəbul edir. Bu isə həmin insanın zərərinədir: bağırsaqlarda qida mənimsənilməmiş qidalı maddələr dərmanla yuyulub gedir, orqanizm elektrolit itirir və susuzlaşır. Bu da ürək, bötrək, əsəb sistemində problemlər yaradır.
Hər gün qarın işlədici dərman qəbul edənlərdə bağırsaqda alışqanlıq yaradır, tənbəl bağırsaq sindromu olur və xəstə artıq dərman olmadan yaşaya bilmir. Bu xəstələrdə bağırsaq infeksiyaları artır, qaraciyərin işi pozulur, hətta gələcəkdə yoğun və duz bağırsaq xərçəngi riski artır. Eləcə də qəbizlik üçün şamlar, siroplar.
Bunları həkim mülaicə ərəfəsində xəstəyə müvəqqəti kömək üçün yaza bilər. Hər gün yox, həftədə 1-2 dəfə istifadə etmək olar.
Hər yemək qəbulundan sonra atmaq olmaz.
6 aydan çox işlədici dərmanlardan istifadə artıq onlardan asılılıq yaradır, xəstə tez-tez dərmanı dəyişməli olur, çünki əvvəlki dərmanın təsiri artıq olmur.
7.Ağrıkəsicilər
Aspirin, ibuprofen, parasetamol, analgin, nimesil və digər nesteroid qrupuna aid müasir preparatlar qısamüddətli, simptomatik təsirdir. Müalicə etmir.
Əgər sizin əzələniz, siniriniz, başınız, mədəniz hər gün, ya həftədə 2-3 dəfə ağrıyırsa, bu dərmanlara qaçmaq olmaz. Həkimə gedib, səbəbi tapıb, onun müalicəsini etməlisiz. Yox əgər ayda 1 dəfə, 2 dəfə ağrı olursa, ağrıkəsici qəbul etmək olar.
Ağrıkəsicilər boş, ac mədəyə qəbul olunmamalıdır, bol su ilə içilməlidir.
Bir dərman kömək etmədikdə, 1 saat sonra digərini atmaq olmaz. Dərman dozası azdan başlamalıdır. Və aralarındakı fasilə azı 4 saat olmalıdır. Bir dərman təsir etdisə, ağrını maksimum 4-5 saat kəsəcək.
Çox ağrıkəsici qəbul etdikdə, mədə-bağırsağın selikli qişası zədələnir.
Qarın, appendisit, yırtıq ağrılarında ağrıkəsici atmayın, bu həkimə diaqnoz qoymağa mane olacaq və müdaxiləyə gecikəcəksiz. Eləcə də qadınlar yumurtalıq və ginekoloji ağrılarda dərmanlar qəbul etməsin. Yalnız müayinədən sonra qəbul edilə bilər.
