Qoxu itkisi qorxulu xəstəlikdən xəbər verir

Harvard Tibb Məktəbinin alimləri müəyyən ediblər ki, qoxu itkisi beyində tau proteininin yığılması nəticəsində yarana bilər. Bu orqanın strukturlarında zülal lövhələrinin əmələ gəlməsi Alzheimer xəstəliyi üçün xarakterikdir.

BiG.AZ publika.az-a istinadən xəbər verir ki, araşdırmanın nəticələri Nature jurnalında dərc olunub.

Tədqiqatda koqnitiv pozğunluğu olmayan 89 yaşlı insan iştirak edib. İştirakçılar əvvəlcə qoxu kəskinliyini qiymətləndirmək üçün bir sıra testləri tamamlayıblar. İlk təcrübədə subyektlər soğan, fıstıq və tüstü qoxusunu müəyyən etməli olublar. İkinci təcrübə daha mürəkkəbdir - bu dəfə iştirakçılar oxşar aromalar, məsələn, limon və əhəng arasındakı fərqi müəyyən ediblər.

Lazımi məlumatlar toplandıqdan sonra mövzunun təxminən iki il yarım davam edən müşahidə dövrü başlanıb. Testin sonunda bütün iştirakçılar beyin skanından keçiblər. Məlum olub ki, yaşlı insanlarda iybilmə qabiliyyətinin pisləşməsi çox vaxt beynin müəyyən nahiyələrində tau zülalının yığılması ilə əlaqələndirilir.

Tau proteini ən çox mərkəzi sinir sisteminin neyronlarında olan bir maddədir. Normalda bu zülal mikrotubulların yığılmasında, hüceyrənin daxili möhkəmləndirilməsində iştirak edir. Ancaq bəzən düzgün işləməyi dayandırır və beyin hüceyrələrinə dəstək ola bilməyən özünəməxsus dolaşıqlar əmələ gətirir. Alzheimer xəstəliyində koqnitiv qabiliyyətləri azaldan neyronların nasazlığına səbəb olan və onları məhv edən tau proteininin yığılmasıdır.

Alimlərin fikrincə, müəyyən qoxuların qəbulunun pisləşməsi neyrodegenerativ proseslərin başlanğıcının ilkin göstəricisi ola bilər. Əldə edilmiş məlumatlara əsasən, ekspertlər açıq-aşkar klinik simptomları müəyyən etməzdən əvvəl Alzheimer xəstəliyinin diaqnostik testləri siyahısına iybilmə testlərinin daxil edilməsini zəruri hesab edirlər.