AZ
RU
EN
Banan dünyada ən çox istehlak edilən meyvələrdən biridir. Ucuzdur, dadlıdır, qabığı ilə birlikdə rahat daşınır, tez enerji verir və kalium, B6 vitamini, lif, C vitamini kimi faydalı maddələrlə zəngindir.
BAKU.WS xəbər verir ki, bir çox idmançı, uşaqlar və sağlam qidalanan insanlar gündəlik rationuna bananı mütləq daxil edir.
Lakin bəzi hallarda və bəzi insanlar üçün banan gözlənilməz problemlər yarada bilər.
Banan kaliumun ən zəngin təbii mənbələrindən biridir. Orta boy bir banan təxminən 400–450 mq kalium ehtiva edir. Sağlam insan üçün bu əladır, amma böyrək funksiyası zəif olanlar (xroniki böyrək çatışmazlığı, dializə getməyənlər) kaliumu bədəndən kafi şəkildə xaric edə bilmir. Gündə 4–5 və daha çox banan yemək qanda kalium səviyyəsini həddindən artıq yüksəldə bilər (hiperkalemiya). Bu vəziyyət ürək ritm pozğunluqlarına, əzələ zəifliyinə, hətta ürək tutmasına səbəb ola bilər.
2. Diabet xəstələri diqqət!
Yetişmiş bananlarda fruktoza və sadə karbohidratların miqdarı çox yüksəkdir. Xüsusilə qəhvəyi ləkəli, tam yetişmiş bananların qlisemik indeksi 60–70 arası ola bilər. Bu da qanda şəkərin qəfil yüksəlməsinə (hiperqlikemiya) yol aça bilər. Şəkərli diabet və ya insulin müqaviməti olan insanlar bananı az miqdarda və digər qidalarla birlikdə (məsələn, qoz-fındıq və ya yoqurtla) yeməlidirlər.
3. Çəki almaq istəməyənlər üçün sürpriz
Bir orta boy banan 90–120 kkal arasındadır. Gündə 1–2 ədəd problem yaratmır, amma bəziləri "banan sağlamdır" düşüncəsi ilə gündə 5–10 ədəd yeyir. Bu isə asanlıqla 500–1000 əlavə kaloriyə çevrilir və çəki artımına səbəb olur.
4. Migren tetikleyicisi: Tiramin
Bananda təbii olaraq tiramin adlı maddə var. Bu maddə bəzi insanlarda, xüsusilə migren xəstələrində baş ağrısını gücləndirə bilər. Əgər banan yedikdən sonra başınız ağrıyırsa, bu səbəbdən ola bilər.
5. Lateks allergiyası olanlar üçün risk
Lateks-fruktoza sindromu (latex-fruit syndrome) adlı vəziyyətdə lateksə allergiyası olan insanlarda banan, avokado, kivi kimi meyvələrə də allergik reaksiya yaranır. Simptomlar ağızda qaşıntı, boğazda şişkinlik, nəfəs darlığı ola bilər.
6. Həzm sistemi ilə bağlı iki fərqli problem
Çox yaşıl və ya az yetişmiş bananlar yüksək miqdarda rezistent nişasta ehtiva edir – bu da qəbizliyə səbəb ola bilər.
Əksinə, çox yetişmiş bananlar bəzi insanlarda ishala yol aça bilər.
7. Diş minasına zərər
Banandakı şəkər və turşu diş minasını zədələyə bilər. Xüsusilə bananı yavaş-yavaş çeynəyib yeyənlərdə və yeməkdən dərhal sonra diş fırçalamayanlarda bu risk artır.
8. Pestisid qalığı
Banan qabığı qalın olsa da, idxal olunan bananlarda pestisid qalığı aşkarlana bilər. Üzvi banan almaq və ya adi bananı axar su altında yaxşıca yumaq məsləhətdir.
Kimlər bananı məhdudlaşdırmalıdır?
Böyrək xəstələri
Şəkərli diabet xəstələri
Çəki kontrolunda olanlar
Migren xəstələri
Lateks allergiyası olanlar
Gündəlik kalium qəbulu məhdudlaşdırılanlar
