AZ
RU
EN
Təhsil sistemində əsas müzakirə mövzularından biri də uşaqların məktəbə başlamaq yaşıdır. Uşaqların əksəriyyətində 6 yaşdan məktəbə getməsi onun hələ də 1-ci siniflər üçün nəzərdə tutulmuş dərs materialını qavramağa hazır olmaması və daha az uğura nail olması ilə nəticələnə bilir. Müşahidələrimə əsaslanaraq onu da qeyd etmək istəyirəm ki, 7 yaşlı məktəbə başlayan uşaqların çoxu sinif birincisi olmağı bacarır. Bu səbəbdən də uşaqların məktəbə başlamaq yaşı 7 ola bilərmi?
Mövzu ilə bağlı Sonxeber.az-a təhsil eksperti Kamran Əsədov danışdı.
Ekspert açıqlamasında məktəbə başlamaq yaşının 7-ə qaldırılmasının Azərbaycanda geniş ictimaiyyət tərəfindən qəbul edilə biləcəyini də qeyd etdi:
"Hal-hazırda bir çox ölkələrdə uşaqların məktəbə başlamaq yaşı 6 olaraq qəbul edilib, lakin bəzi ölkələr və təhsil mütəxəssisləri bu yaşın 7-yə qaldırılmasının daha məqsədəuyğun olduğunu düşünürlər.
İlk növbədə, 6 yaşında uşaqların əqli və sosial inkişaf səviyyəsi müxtəlif ola bilər. Bir çox uşaq bu yaşda 1-ci sinifdə tədris olunan materialı qavramaqda çətinlik çəkir. Bu, həm akademik təlim, həm də sosial adaptasiya baxımından müşahidə olunur. Uşaqlar bu yaşda diqqət və konsentrasiyanı uzun müddət saxlamaqda, strukturlaşdırılmış tədris metodlarına uyğunlaşmaqda və qrup içində iş birliyi qurmaqda çətinlik çəkə bilərlər. Nəticədə, erkən yaşda məktəbə başlayan uşaqlar daha çox stress və təzyiq yaşayır, bu isə onların təhsildəki motivasiyasını zəiflədə bilər.
Şəxsi müşahidələrinizə gəldikdə, 7 yaşında məktəbə başlayan uşaqların sinifdə üstün olma ehtimalı, onların daha inkişaf etmiş düşünmə bacarıqları və məktəb mühitinə adaptasiya prosesinin daha hamar keçməsi ilə izah edilə bilər. 7 yaşında uşaqların motor bacarıqları, sosial əlaqələr qurmaq qabiliyyəti və abstrakt düşünmə bacarıqları 6 yaşında olan uşaqlara nisbətən daha güclü olur. Bu, onlara həm dərs materialını daha yaxşı qavramaqda, həm də məktəbin qaydalarına daha rahat uyğunlaşmaqda üstünlük verir.
Bununla yanaşı, beynəlxalq təcrübələrə nəzər saldıqda, məktəbə başlamaq yaşının yüksəldilməsi mövzusunda müxtəlif modellər mövcuddur. Məsələn, Finlandiya kimi yüksək təhsil nəticələri göstərən ölkələrdə uşaqların məktəbə başlama yaşı 7-dir. Bu modelin əsas üstünlüklərindən biri odur ki, uşaqların erkən yaşda məktəb mühitinə məruz qalmadan öncə daha çox oyun və təbiətlə bağlı fəaliyyətlər vasitəsilə sosial və əqli bacarıqlarını inkişaf etdirməyə vaxtları olur. Nəticədə, məktəbə başlayan uşaqlar dərs materialını daha tez mənimsəyir və dərsdə daha aktiv iştirak edirlər.
Azərbaycanda isə bu mövzu üzrə müzakirələr əsasən erkən məktəb təhsili və uşaqların məktəbə hazır olması məsələsinə fokuslanıb. Məktəbəqədər təhsilin inkişaf etdirilməsi, valideynlərin bu məsələdə maarifləndirilməsi və məktəbə başlamaq yaşının 7-yə yüksəldilməsi haqqında qərarlar təhsildə keyfiyyəti artırmaq məqsədilə nəzərdən keçirilə bilər. Məktəbəqədər təhsil müddətinin uzadılması və məktəbə başlamaq yaşının 7-yə çəkilməsi, bu addımların uşaqların məktəbə adaptasiya prosesinə müsbət təsir edəcəyi ehtimalı ilə geniş ictimaiyyət tərəfindən qəbul edilə bilər".
